سلامت نیوز : دستگاه اکسیژن ساز یک وسیله پزشکی با هدف اکسیژن درمانی برای بیماران ریوی است. اکسیژن سازها در انواع ثابت یا قابل حمل و با جریان مداوم یا متناوب و ظرفیت های مختلف در بازار موجود می‌باشند. انتخاب اکسیژن ساز یا کپسول اکسیژن متناسب با نیازهای بیمار و نظر پزشک تاثیر به سزایی در روند درمان او خواهد داشت.

دستگاه اکسیژن ساز

برخی از بیماری های حاد یا مزمن، باعث مشکلات ریوی شده، بیمار را به استفاده از اکسیژن کمکی نیازمند می سازند. دستگاه اکسیژن ساز (Oxygen Concentrator) یکی از ضروری ترین تجهیزات پزشکی برای این افراد به شمار می آید. امروزه و با شیوع بیماری کووید-19، کمبود تخت های بیمارستانی و در نهایت نگهداری از بیماران مبتلا به کرونا در منزل، استفاده از وسایل پزشکی خانگی از این دست، افزایش یافته است. اما آیا اطلاعاتی راجع به نحوه عملکرد اکسیژن ساز دارید؟ چه زمانی بیمار به استفاده از دستگاه اکسیژن ساز نیاز دارد؟ چه نوع اکسیژن ساز برای بیمار شما مناسب تر است؟ آیا کیفیت تولید اکسیژن توسط دستگاه در برندهای مختلف متفاوت است؟ تفاوت دستگاه اکسیژن ساز با کپسول اکسیژن در چیست؟

نحوه عملکرد اکسیژن ساز

به طور معمول، %21 از هوای محیط از اکسیژن و %78 آن از گاز نیتروژن ساخته شده است. اگر فردی به هر دلیلی نتواند از این مقدار اکسیژن موجود در هوا استفاده کند، نیاز به کمک برای تنفس و اکسیژن رسانی بیشتر دارد. دستگاه اکسیژن ساز هوای اتاق را می گیرد، نیتروژن و سایر گازهای هوا را جدا کرده (با استفاده سیلندرهای زئولیت) و اکسیژن را با خلوص بالای 95% در اختیار بیمار قرار می دهد. غلظت بالای اکسیژن ورودی به ریه، باعث افزایش میزان اشباع اکسیژن در خون بیمار می شود. مقدار اکسیژن مورد نیاز بیمار با توجه به نتایج اکسی متری، سطح اکسیژن خون (SPO2) و علائم او، توسط پزشک و بر حسب لیتر در دقیقه مشخص می شود که با استفاده از فلومتر دستگاه، باید میزان دقیق آن را برای بیمار تنظیم کرد. برای خرید دستگاه اکسیژن ساز توجه به این عدد بسیار ضروری است.

نحوه عملکرد اکسیژن ساز از لحظه ورود هوا به داخل دستگاه تا خروج اکسیژن به سمت لوله نازال با خلوص بالای 95 درصد

چه بیمارانی نیاز به استفاده از اکسیژن ساز دارند؟

با هر دم، مقداری هوا وارد شش ها می شود. هوای دمی در معرض جریان خون حاوی دی اکسید کربن قرار میگیرد، اکسیژن به سمت خون و کربن دی اکسید به سمت کیسه های هوایی (انتهایی ترین بخش ریه ها که محل تبادل گاز های تنفسی است) منتشر می شوند. در اثر ابتلا به برخی بیماری ها، توانایی ریه کاهش می یابد. برای مثال در بیماران مبتلا به عفونت ریه، کیسه های هوایی پر از مایع می شوند و توانایی خود را برای انتقال اکسیژن از دست می دهند. اکسیژن درمانی و استفاده از اکسیژن ساز یکی از راه های درمان و کمک به تنفس در این بیماران می باشد.

افرادی که نیاز به اکسیژن درمانی دارند ممکن است به بیماری حاد ریوی مانند ذات الریه یا سایر عفونت های ریوی (مانند آنچه در بیماران پیشرفته کووید-19 رخ می دهد) مبتلا باشند. برخی دیگر مبتلا به بیماری های مزمن مانند فیبروز سیستیک، بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) و آسم هستند. علائم ریوی در این بیماران به مرور زمان ظاهر می شود و مدت زمان بیشتری نیاز به اکسیژن درمانی دارند.

انواع دستگاه های اکسیژن ساز برای مصارف خانگی:

تقسیم بندی این دستگاه بر اساس قابلیت حمل آسان و همچنین مداوم یا متناوب بودن جریان اکسیژن تولیدی آن انجام می شود.

تقسیم بندی بر اساس قابلیت حمل:

1. دستگاه اکسیژن ساز ثابت خانگی: کارایی دستگاه اکسیژن ساز خانگی با توجه به ظرفیت های ۳ و ۵ و ۸ و ۱۰ لیتر در دقیقه متفاوت است. به عبارتی دیگر، بیشترین حجم تولید اکسیژن توسط آن در هر دقیقه 3، 5، 8 و یا 10 می باشد. اغلب اکسیژن ساز های خانگی دارای چرخ برای حرکت راحت تر و جابجایی همراه بیمار در محوطه منزل یا محل سکونت او، می باشند.

دستگاه اکسیژن ساز خانگی برند فیلیپس، یکی از برند های با کیفیت خارجی موجود در ایران

1. اکسیژن ساز قابل حمل یا پرتابل: که سبک تر و کوچکتر از انواع خانگی بوده، قابلیت حمل به وسیله چرخ ها، حمل دستی یا به صورت کوله پشتی را برای بیمار فراهم می کنند. ظرفیت اکسیژن ساز پرتابل می تواند 2، 3 و 5 لیتر در دقیقه باشد. انواع قابل حمل این دستگاه، دارای باتری با قابلیت شارژ داخلی هستند و با اتصال به برق شهری (220 ولت) یا فندک اتومبیل (12 ولت) شارژ می شوند.

دستگاه اکسیژن ساز پرتابل اینوژن، برند موجود در ایران؛ طبق تصویر دستگاه هم توسط کیف به صورت کوله پشتی و هم توسط چرخ دستی به راحتی قابل حمل است.

تقسیم بندی براساس نوع جریان اکسیژن:

دستگاه اکسیژن ساز، می تواند از طریق فرایند اکسیژن رسانی مداوم یا متناوب به بیمار کمک کند. تشخیص نوع نیاز فرد در این رابطه نیز توسط پزشک انجام می شود.

1. اکسیژن ساز جریان ثابت: این وسیله صرف نظر از ریتم تنفسی بیمار در هر دقیقه مطابق با ظرفیتی که برای آن تعیین شده، اکسیژن تولید می کند. عموما اکسیژن ساز جریان ثابت برای بیماران با نیاز تنفسی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
2. اکسیژن ساز پالسی یا جریان متناوب: این دستگاه با مجهز بودن به انواع خاصی از سنسور ها تنها هنگام فرو بردن نفس و عمل دم، حجم اکسیژن مشخص شده را به ریه های بیمار می رساند. این روش باعث صرفه جویی در مصرف اکسیژن تولیدی دستگاه و شارژ باتری می شود. اکثر اکسیژن ساز‌های پرتابل از نوع پالسی هستند. انواع پالسی سبک تر می باشند، اما در مقابل توان تولید اکسیژن در آنها کمتر است.

تفاوت کپسول با اکسیژن ساز چیست؟

هر کدام از این دو وسیله مزایا و معایب مختص خود را دارند که هنگام خرید بهتر است به آنها توجه شود:

1. کپسول اکسیژن گنجایش مشخصی داشته، مرتبا نیاز به شارژ گاز دارد. بنابراین باید همیشه یک یا چند کپسول پر اکسیژن در منزل داشته باشید تا جایگزین شود. به علاوه حمل و نقل و پر کردن این کپسول ها کار زمانبر و سختی است. دستگاه اکسیژن ساز این مشکل را حل کرده و به صورت 24 ساعته تا زمانی که به منبع انرژی متصل باشد اکسیژن تولید می کند.
2. با قطع برق، دستگاه اکسیژن ساز از کار می افتد، بنابراین یا باید از اکسیژن ساز مجهز به باتری شارژ داخلی استفاده کنید یا حتما یک کپسول اکسیژن برای این مواقع داشته باشید.
3. بیماران بحرانی که نیاز آنها بیش از ده لیتر در دقیقه باشد، نیاز به کپسول اکسیژن دارند.
4. جریان اکسیژنی که توسط کپسول تامین می شود از نوع مداوم است و برای بیمارانی که به جریان پالسی نیاز دارند مناسب نیست.
5. امنیت استفاده از اکسیژن ساز بیشتر است، چرا که اغلب این دستگاه ها به محض نشتی گاز اکسیژن یا کاهش کیفیت آن هشدار می دهند.

با توجه به کاهش کارایی دستگاه اکسیژن ساز در انواع بی کیفیت و یا نا متناسب با نیاز های بیمار، کسب اطلاعات صحیح در مورد این دستگاه ها و خرید از فروشگاه های معتبر بهترین شرایط را جهت بهبودی عزیزان شما فراهم می آورد. ما در الیار طب طبق صلاحدید پزشک، تجهیزات پزشکی را با کیفیت بالا و برندهای شناخته شده داخلی و خارجی به شما پیشنهاد می دهیم. در صورت تمایل جهت کسب اطلاعات و مشاوره کلیک کنید.